Từ hạt cà phê đến ly cà phê
Tương lai của cà phê Robusta – Phần 1
10
Th10
Th10
Thị trường cà phê gần đây ghi nhận sự thiếu hụt đáng kể nguồn cung cà phê Robusta và trong tương lai đây sẽ lại là một vấn đề lớn. Trong hai thập kỷ tới, ngành cà phê sẽ đối mặt với sự thiếu hụt khoảng 25 triệu bao cà phê, nhiều hơn một nửa đó là cà phê Robusta. Đối với thị trường xuất khẩu, nhu cầu đối với các loại cao cấp (G2 trở lên) đang tăng nhanh hơn so với nguồn cung. Với những dự đoán về tác động đáng kể của biến đổi khí hậu đối với sản xuất cà phê – bao gồm cả Robusta – các nhà kinh doanh rất lo lắng để bảo đảm duy trì nguồn cung đáp ứng cho thị trường trong tương lai.
Nguồn cung ứng
Mặc dù thế giới cần nhiều Robusta hơn bao giờ hết, nhưng càng ngày càng ít quốc gia sản xuất nó hơn. Việc tập trung nguồn cung chủ yếu ở Việt Nam và Brazil có thể làm giảm cơ hội giao dịch và tạo ra rủi ro cho chuỗi cung ứng. Với tình hình đó, Brazil đang chuyển hướng phần lớn Robusta của mình cho tiêu thụ nội địa; và bên cạnh đó, lo ngại về tương lai lâu dài của việc sản xuất Robusta ở Việt Nam bởi vì một số lượng lớn nông dân đã rời bỏ canh tác cà phê để chuyển sang rau, quả và các loại cây trồng ngắn ngày có lợi nhuận cao hơn.
Ngoài Brazil và Việt Nam, các quốc gia khác gặp khó khăn liên tục trong việc tăng năng suất của họ, và việc mở rộng đất canh tác ở một số khu vực có thể phải dẫn đến việc phá rừng. Có thể một số vùng đất trồng cà phê Arabica hiện tại và đất canh tác cũ có thể chuyển sang canh tác Robusta, nhưng đây là một quá trình dài và tốn kém, cũng như yêu cầu sự đầu tư có tổ chức ở quy mô lớn. Trong thập kỷ vừa qua, Uganda hiện đang là nhà sản xuất Robusta tiêu biểu được chính phủ đầu tư nguồn lực để tăng năng xuất và xuất khẩu Robusta. Indonesia đã bắt đầu sản xuất rất nhiều Robusta, nhưng đã gặp khó khăn trong việc tăng năng suất canh tác. Lào, Thái Lan, Mexico, Nicaragua và Colombia đã đầu tư nhiều dự án mới để thành lập và mở rộng sản xuất Robusta nhưng chưa tạo ra sản lượng đáng kể. Nhưng các công ty và nhà kinh doanh đã bắt dầu chú ý đến các khu vực canh tác Robusta mới nổi này. Luôn luôn đi kèm với sự phát triển cà phê Robusta đó là gia tăng lợi nhuận của nông dân. Bởi chính lợi nhuận mà người nông dân nhận được là chìa khóa cho tương lai của cà phê thế giới.
Áp lực về pháp chế
Áp lực về vấn đề pháp chế đang là một trở ngại lớn đối với nông dân trồng cà phê, nhà cung cấp và người mua hàng. Họ đang đối mặt với sự gia tăng các hạn chế và ràng buộc về thương mại cũng như áp lực về luật pháp (ví dụ: ochratoxin, glyphosate, phá rừng), ảnh hưởng đến việc đáp ứng với sự tăng trưởng nhu cầu trên toàn thế giới. Cụ thể, sự tăng trưởng sản xuất cà phê ở khu vực Amazon được xác định là một rủi ro đối với rừng thiên nhiên. Khung pháp lý của Châu Âu, có các hạn chế liên quan đến glyphosate và bây giờ là phá rừng. Nhưng họ quên cũng như xem xét một cách cẩn thận các áp lực này tác động như thế nào đối với người nông dân đang canh tác cà phê.
Hệ thống trồng trọt trong tương lai.
Để đáp ứng sự tăng trưởng nhu cầu hiện nay, việc thúc giục các quốc gia chuyển sang mô hình canh tác công nghiệp hóa (cơ giới hóa) như Brazil đã làm là một bước tiến không bền vững. Sản xuất công nghiệp yêu cầu các giống có năng suất cao hơn, trồng cây có mật độ dày hơn và công việc thu hoạch cũng như canh tác sẽ được cơ giới hóa. Tuy nhiên, hầu hết các quốc gia còn lại có quy mô sản xuất chủ yếu là hộ gia đình và sự hợp tác đất đai theo mô hình hợp tác xã là một chủ đề nhạy cảm và không phải là sự lựa chọn ưu tiên của người nông dân.
Đồng thời, biến đổi khí hậu đang tạo thêm áp lực cho quá trình canh tác. Ở đó, đáp ứng yêu cầu canh tác bền vững là không khả thi với phương thức canh tác công nghiệp này. Do đó, các phương pháp tiếp cận phù hợp khác khi canh tác Robusta đang được chú ý đến như nông nghiệp tái sinh, agroforestry, xen canh và sử dụng ít các hóa chất, giảm tác động môi trường,…
Nhu cầu về chất lượng của Robusta
Một cái nhìn khách quan rằng, nhu cầu đối với Robusta đang tăng lên, không chỉ ở mặt số lượng mà còn là chất lượng. Nhưng, các nhà thu mua Robusta thường xuyên gặp khó khăn về tính đồng nhất của chất lượng cà nhân xanh. Nhưng vẫn có nhiều cơ hội để có cải thiện thông qua việc áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng cao hơn, tạo ra các giống cây có chất lượng tốt, cải tiến phương thức canh tác và sơ chế,… Nếu thị trường cà phê cung cấp được sản phẩm Robusta có chất lượng tốt và nhất quán hơn, các profile hương vị mới sẽ xuất hiện và ngành công nghiệp có thể phát triển đi kèm với nhiều các cơ hội kinh doanh mới trong tương lai.
Ý tưởng ở đây đó là mở rộng tiềm năng của Robusta. Người tiêu dùng có nhiều nhu cầu khác nhau – một số muốn một Robusta có body mạnh với note sô-cô-la, không ngọt. Người khác yêu cầu body yếu, nhẹ hơn. Còn các nhà rang lại muốn cái gì đó khác biệt để phối trộn theo cách sao cho tạo được điểm nhấn. Nhưng quan trọng hơn hết là gia là tăng cơ hội, cải thiện hương vị và mở ra những chân trời mới của cà phê Robusta.
Hai thập kỷ tới có thể sẽ chứng kiến sự tăng trưởng và chuyển hóa đáng kể trong cả nhu cầu và nguồn cung cấp Robusta. Gia tăng cơ hội lớn cho các phân khúc thị trường ngách phát triển và trưởng thành, nhưng đảm bảo duy trì nguồn cung để phục vụ các thị trường này là một thách thức lớn đòi hỏi phải có những cải thiện đáng kể về năng suất, mở rộng sản xuất Robusta vào các khu vực mới và tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm. Để có thể đạt được những mục tiêu đó, những rủi ro và khó khăn trong quá trình đều sẽ được cùng chia sẻ trách nhiệm bởi nông dân, nhà cung cấp, nhà rang, các quốc gia sản xuất – hoặc ở một điều kiện lí tưởng, đó là sự có mặt của tất cả những cá nhân tham gia đóng góp vào chuỗi giá trị của cà phê. Vì chỉ có sự cộng tác và cùng chia sẻ những khó khăn và thách thức, thì khi đó quá trình phát triển mới có những dịch chuyển đáng kể.
Trong bối cảnh những thay đổi này, lai tạo đóng một vai trò then chốt trong việc giúp hỗ trợ cả việc tăng năng suất, tăng chất lượng tổng thể và tăng sự phân biệt thị trường. Nhưng thành công của bất kỳ giống mới nào cũng sẽ phụ thuộc vào sự hỗ trợ và đầu tư của các tổ chức trong nguồn gốc. Thành công của Robusta sẽ được xây dựng trên hai trụ cột: đổi mới và hợp tác, bao gồm cả sự hỗ trợ của các tổ chức cho cả hai. Đổi mới nông nghiệp một mình sẽ không mang lại những thay đổi có ý nghĩa.
