Giới thiệu tổng quan về cà phê Việt Nam

Từ việc sản xuất ít hơn hai triệu bao mỗi năm vào đầu những năm 1990, Việt Nam đã trở thành quốc gia sản xuất và xuất khẩu cà phê lớn thứ hai trên thế giới, với sản lượng trung bình hàng năm hiện tại hơn 25 triệu bao 60kg.

Việt Nam là một quốc gia nằm ở Đông Nam Á, ở phía đông của bán đảo Đông Dương với diện tích 331.698 km2 với dân số trên 97 triệu người.. Việt Nam có biên giới đất liền với Trung Quốc (phía Bắc), Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (phía Tây Bắc) và Campuchia (phía Tây). Biên giới biển bao gồm Vịnh Thái Lan, Vịnh Bắc Bộ và Thái Bình Dương. Đây là một quốc gia có đồng bằng nhiệt đới, đồi núi và rừng rậm dày đặc. Ba phần tư diện tích Việt Nam là đồi núi. Đỉnh núi cao nhất của Việt Nam là Fansipan ở phía tây bắc với độ cao 3143m. Đồng bằng sông Hồng ở phía Bắc có diện tích khoảng 15.000 km2 và đồng bằng sông Mê Kông ở phía Nam có diện tích khoảng 40.000 km2.

Khí hậu ở đây được chia thành ba vùng riêng biệt, bao gồm khí hậu cận nhiệt đới ở phía Bắc, khí hậu gió mùa nhiệt đới ở khu vực Trung và Nam Trung Bộ và xavan ở khu vực Trung và Nam. Lượng mưa hàng năm dao động từ 1.200mm đến 3.000mm, với nhiệt độ hàng năm thay đổi từ 5oC từ tháng Mười Hai đến tháng Một và 37oC từ tháng Tư đến tháng Năm. Quốc gia này được ban cho điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu thuận lợi cho nông nghiệp, bao gồm gạo, cà phê, cao su, trà, tiêu, đậu tương, điều, mía, lạc, chuối và nhiều sản phẩm nông nghiệp khác. Các cải cách kinh tế và chính trị được thực hiện vào cuối những năm 1980 đã dẫn đến sự phát triển kinh tế nhanh chóng, do đó Việt Nam đã trở thành một quốc gia thu nhập trung bình thấp với tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm cao trên thế giới.

Được những nhà truyền giáo Pháp giới thiệu vào năm 1857, cà phê đã trở thành một phần không thể tách rời của văn hóa Việt Nam. Được hỗ trợ bởi chính phủ, sản xuất cà phê tăng trưởng từ mức rất thấp vào đầu những năm 1990 lên trên 25 triệu bao 60kg và trở thành quốc gia sản xuất cà phê lớn thứ hai trên thế giới. Hai loại cà phê chính (Robusta và Arabica) được sản xuất ở quốc gia này nhưng Robusta chiếm 97% tổng sản lượng. Tổng diện tích đất dùng để trồng cà phê được ước tính là 600.000 ha, với các tỉnh chính nằm ở Tây Nguyên, bao gồm Đắk Lắk (190.000 ha), Lâm Đồng (162.000 ha), Đắk Nông (135.000 ha), Gia Lai (82.000 ha) và Kon Tum (13.500 ha). Tây Nguyên có diện tích khoảng 51.800 km2 với địa hình gồm nhiều đỉnh núi gập ghềnh, rừng rậm rộng lớn và đất đai màu mỡ. Bao gồm năm cao nguyên bazan trải dài qua năm tỉnh, Tây Nguyên chiếm 16% diện tích đất canh tác của quốc gia và 22% tổng diện tích rừng của quốc gia. Các tỉnh sản xuất khác với sản lượng tương đối nhỏ nằm ở vùng núi Tây Bắc và Đông Nam Bộ.

Chính phủ đã có nhiều biện pháp nhắm giúp ổn định diện tích sản xuất cà phê ở mức tối đa là 600.000ha và nỗ lực hiện nay đang được hướng tới việc cải thiện chất lượng của hạt cà phê đặc sản (Specialty coffee). Phương pháp canh tác và trồng trọt chủ yếu là không có bóng râm, nhưng vẫn có một bộ phận trang trại trong quá trình canh tác có sử dụng cây che bóng cho cà phê. Một điểm đặc biệt của ngành cà phê ở Việt Nam đó là năng suất trung bình vượt hơn 2,3 tấn mét khối trên mỗi hecta, đồng nghĩa với việc Việt Nam là một trong những khu vực có sản lượng cà phê cao nhất thế giới.

Giá trị trung bình của xuất khẩu cà phê vào khoảng 3 tỷ USD mỗi năm, chiếm hơn 10% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của quốc gia, mặc dù chỉ chiếm 1,2% tổng giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu. Các điểm đến xuất khẩu chính của Việt Nam là Đức, Indonesia, Ý, Nhật Bản, Liên bang Nga, Tây Ban Nha và Hoa Kỳ.

Vào đầu những năm 2000, Việt Nam trở thành nhà sản xuất và xuất khẩu hạt cà phê lớn thứ hai trên thế giới. Cà phê chiếm 10% doanh thu xuất khẩu nông sản, đóng góp 30% GDP tại Tây Nguyên. Sau 30 năm phát triển, ngành cà phê của Việt Nam đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng như biến đổi khí hậu; cạnh tranh từ các loại cây trồng khác; cần thay thế cây cà phê già; chi phí sản xuất tăng cao trong khi giá cà phê thế giới ở mức rất thấp. Do sự cạnh tranh của thị trường, chính sách sản xuất cà phê của Việt Nam đã chuyển sang một kỷ nguyên mới với hai mục tiêu và sứ mệnh: 

• • Thứ nhất, duy trì vị trí là nhà sản xuất và xuất khẩu hạt cà phê nhân xanh lớn thứ hai trên thế giới; 
  • Thứ hai, tăng gấp đôi giá trị gia tăng trong sản xuất cà phê bằng cách tăng năng suất, chất lượng đi kèm với gia tăng giá trị.

Các doanh nghiệp sản xuất cà phê trong và ngoài nước sẽ đầu tư nhiều hơn vào chế biến cà phê rang xay, hòa tan và các sản phẩm khác để tăng doanh thu xuất khẩu lên hơn 6 tỷ USD trong 10 năm tới. Đồng thời, tiêu thụ trong nước sẽ được tăng lên từ 15 đến 20%. Đặc biệt, sản xuất cà phê bền vững phải được đảm bảo để đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Với những khó khăn cũng như là các cơ hội hứa hẹn, ngành cà phê tại Việt Nam sẽ có nhiều chuyển biến đáng kể trong những năm sắp tới. Từ đó, việc tiếp tục trau dồi và học hỏi để nâng cao chất lượng của sản phẩm là một điều tất yếu. Tại VCA, chúng tôi không ngừng hoàn thiện chất lượng sản phẩm của mình, mà với sự tự tin đó là một trong những đơn vị tiên phong công nghệ canh tác cà phê tiên tiến trong tương lai.